Poeta dowcipny po stracie (Piotr Macierzyński, „Tfu, tfu”)

„Tfu, tfu” to, jak rozumiem intencję autora, odczynianie złego uroku, egzorcyzm straconej miłości, a także splunięcie na to, na co poeta postanowił splunąć. No i dobrze. Wiersze Macierzyńskiego z „Tfu, tfu” są zabawne, ironiczne, melancholijne, formalnie dopracowane, zgryźliwe, sentymentalne, łagodne, ostre, wulgarne, liryczne, i raz jeszcze zabawne. Macierzyński nie szuka pewników, zajmują go paradoksy, pewniki są niebezpieczne, a paradoksy dają do myślenia. Macierzyński to zgrywus, a stworzony przez niego podmiot liryczny lubi podrażnić korę mózgową czytelnika na przykład takim stwierdzeniem: „właściwie przy założeniu że jest Bóg / życie tym bardziej nie ma sensu // nie wolno upijać się wódką / nawet drinkami / nie wolno pisać dobrych wierszy / tylko takie jak ksiądz Twardowski / nie wolno używać wibratorów prezerwatyw ani pompki powiększającej penisa // pytałem / nawet teologowie nie dają jasnych odpowiedzi /(…)// przy założeniu że jest Bóg / za wszystko co lubię czeka mnie kara // życie bez tego założenia jest już wystarczająco okrutne”. Poezja Macierzyńskiego to swoista odmiana ponowoczesnej liryki bluźnierczej, przeciwieństwo, jak myślę, liryki religijnej i dewocyjnej. Macierzyński swobodnie wkracza w te rejony, które poeci religijni i dewocyjni obwarowali licznymi zakazami, dla Macierzyńskiego nie ma tabu innego, niż tabu wiersza spłaszczonego przez dogmaty. To dla poety bardzo korzystne tabu. Wiersze Macierzyńskiego są takie wzruszające – popatrzmy na rzecz całą w sposób „ponowoczesny” – może również z tego powodu, że są śmieszne. Wiersze Macierzyńskiego są takie śmieszne może również tego powodu, że są – dalej niech będzie to spojrzenie „ponowoczesne” – wzruszające. Nie ważne, jaką się przyjmie „ponowoczesną”, czy nie – optykę: wiersze Macierzyńskiego są i wzruszające i śmieszne jednocześnie. To dzisiaj rzadkość? Nie, to zawsze była rzadkość. W wierszu Macierzyńskiego, to też wg mnie zaleta niebagatelna, wszystko, co śmieszne, może się zdarzyć. To zbliża jego poetykę do poetyki innych prześmiewców, Darka Foksa i Krzysztofa Jaworskiego, ale poetyka Macierzyńskiego nic na tym nie traci. Dlaczego tak mało cytatów w tym omówieniu? Bo nie wiedziałem, co wybrać. Tak bywa. Dlatego polecam całość.

Piotr Macierzyński, „Tfu, tfu”, „kolekcja Ha!art”, Fundacja KRAKOWSKA ALTERNATYWA, Kraków 2004.