Tam jest cholernie ciemno
Po wyliczeniu rozmaitych metafor i obrazów, jakimi autorzy znani i mniej znani usiłowali opisać fenomenem pisania, Margaret Atwood rzuca nagle niezwykle ciekawą, ale też zaskakującą uwagę: „Przypomniałam sobie, co czterdzieści lat temu powiedział mi student medycyny na temat wnętrza ludzkiego ciała: Tam jest ciemno”. W oryginale te słowa ze wstępu do jej wykładów o literaturze, „Negotiating with the Dead: A Writer on Writing (The Empson Lectures)” (Cambridge University Press, 2002), brzmią nawet zabawniej, wręcz slapstickowo, niby fraza ze scenariusza komedio-horroru. Student mówi bowiem – i brzmi to, jak gdyby oszołomiło go nieoczekiwane odkrycie: „It’s dark in there”. Naprawdę, w tle brakuje tu tylko „Uuuhuhuu!” w wykonaniu chóru szyderczych duchów Naprawdę Wielkich Pisarzy, dla których tego rodzaju rewelacje to, jak zwykło się mówić, chleb powszedni.
Slapstick slapstickiem, duchy duchami, a nawet chleb chlebem, jednak sens wypowiedzi Atwood jest prosty i trafia w punkt: zajmowanie się literaturą, czyli zajmowanie się człowiekiem, to zaglądanie do człowieczego „wnętrza”. A we „wnętrzu” tym – czy to ciało czy umysł – panuje ciemność. Autorka „Pani Wyroczni” i „Opowieści podręcznej” kończy przedmowę do „Negotiating…” sugerując to właśnie i chyba niepotrzebnie stosując przy tym zapobiegawczy tryb przypuszczający: „Możliwe zatem, że pisanie ma coś wspólnego z ciemnością oraz pragnieniem, lub być może przymusem wkroczenia w nią i, przy odrobinie szczęścia, oświetlenia jej i wyniesienia z niej czegoś na światło”.
Pomińmy ten tryb przypuszczający i powiedzmy wprost: „Tak, tam JEST ciemno. Czasem cholernie ciemno”. Dlatego – warto od razu dodać – tym bardziej liczy się oświetlenie tej ciemności i wyniesienie czegoś „na światło”. Koniec końców to wcale też niezły opis fenomenu, jakim jest ta, jak mówił Jacques Derrida, „dziwna instytucja, zwana literaturą”.
Uwaga! Ostatnia książka Jakuba Winiarskiego to napisany wspólnie z Piotrem Ibrahimem Kalwasem „Archipelag islam. Czas Koranu, czas zmiany. Rozmowy bez cenzury”.
Książkę można zakupić na stronie wydawnictwa Błękitna Kropka:
http://www.blekitna.pl/tytuly/archipelag-islam/
Dodaj komentarz
Musisz się zalogować, aby móc dodać komentarz.